BAHÇE KURARKEN DİKKAT EDİLECEKLER
Meyve bahçesi tesisi uzun vadeli bir yatırım olduğu için başlangıçta yapılacak bir hatanın daha sonradan giderilmesi oldukça güç, pahalı ve hatta bazen de olanaksız olabilir. Bu yüzden bahçe kurmak için acele davranılmamalıdır.
Ülkemizde meyve bahçesi tesisine çoğu zaman sonbahar veya kış aylarında aniden karar verilir ve hemen fidan aranmaya başlanır. Ancak, bu takdirde istenilen çeşitlerden kaliteli fidanların temini için gerçekten çok geç kalınmış olunur. Üstelik yeterli arazi etüdü ile toprak hazırlığı yapılmadan bahçe kurulduğu zaman gerek fidanların tutma başarısı gerekse meyve verimi ile ilgili ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.
Bahçe kurmak için seçilen arazi bir yıl önceden meyvecilik tekniği açısından iyice incelenmelidir. Fidan siparişleri de bahçe tesisinden en az bir yıl önce yapılmalıdır;.böylece istenilen çeşitlerden birinci kalite fidanlar temin edilebilir. Fidan dikilecek arazide dikim mevsiminden önceki yaz sonuna kadar gerekli ön uygulamalar, drenaj ve toprak hazırlığı gibi işlemler tamamlanmalıdır. Sonbaharda havalar henüz iyi iken, yağışlar başlamadan önce mevcut dikim planına göre fidan çukurları açılmalı ve daha sonra fidanlar getirildiği zaman hemen dikilmelidir.
Badem fidanı saçak kökü çok az olan kaba bir kök sistemine sahiptir. Bu nedenle, özellikle fidanlıktaki yerinden söküldükten sonra satılıncaya kadar uzun süre beklemiş olan fidanların ve/veya ilkbaharda geç dikilen fidanların arazideki tutma başarısı son derece düşük olabilir. Bu yüzden fidanlar mümkünse söküldükten sonra fazla bekletilmeden, hava ve toprak koşulları uygun olduğunda hemen dikilmelidir. Badem fidanları geç sonbahar-erken kış döneminde dikilirse, ilkbaharda yapılan dikimlere göre hem arazide tutuma başarısı hem de ilk yıllardaki büyümesi açısından daha iyi sonuç verir.
Dikimden önce fidanların kök kanserine (Agrobacterium tumefaciens) karşı koruyucu bir önlem olarak ülkemizde de piyasaya sürülen Nogall gibi bazı biyolojik bakterisitlerle muamele edilmesi yararlı olacaktır. Dikilen fidanlara mutlaka can suyu verilmeli ve ilkbaharda uyanmadan önce ilk şekil terbiyesi yapılmalıdır.
Tekniğine uygun olarak kurulmuş olan bu genç badem bahçesi, yer altına döşenmiş olan özel borularla sulanmaktadır. Böylece, sulama suyundan büyük ölçüde tasarruf edilmekte ve toprak işleme daha kolay bir şekilde yapılmaktadır. Böyle modern badem bahçelerinin sayısının artmasıyla ülkemiz badem dış satımı yapabilir duruma gelecektir.
Ülkemizde üretilen iç bademlerin kalitesi düşük olduğundan yılda 2000 ton kadar iç badem ithal edilir duruma gelinmiştir. İç pazarın iri ve tatlı bademe olan sürekli talebi nedeniyle kaliteli iç bademlerin satış fiyatı çok yüksektir. Türkiye'nin uygun ekolojilerinde kurulacak olan modern bahçelerde pazarın talep ettiği nitelikte badem üretilebilir. Ülkemizde sevilerek tüketilen bir meyve olan bademin beslenme ve sağlık yönünden önemi de dünyada giderek daha iyi anlaşılmaktadır. Dünyanın iç bademe olan talebinin, uzakdoğu pazarının da devreye girmesiyle, her yıl yaklaşık % 15 oranında artış gösterdiği tahmin edilmektedir. Bu yüzden iç ve dış pazarın isteklerine ve dünyada geçerli rekabet koşullarına uygun iç badem üretimi iyi bir yatırım gibi gözükmektedir. Ülkemizdeki meyve yetiştiricilerinin modern badem yetiştiriciliğine ilişkin bilgi ve deneyimi yeterli değildir. Bu nedenle, ticari olarak badem üretmek isteyenlerin uyanık ve araştırıcı özellikte olması gerekir.
Ülkemizde meyve bahçesi tesisine çoğu zaman sonbahar veya kış aylarında aniden karar verilir ve hemen fidan aranmaya başlanır. Ancak, bu takdirde istenilen çeşitlerden kaliteli fidanların temini için gerçekten çok geç kalınmış olunur. Üstelik yeterli arazi etüdü ile toprak hazırlığı yapılmadan bahçe kurulduğu zaman gerek fidanların tutma başarısı gerekse meyve verimi ile ilgili ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.
Bahçe kurmak için seçilen arazi bir yıl önceden meyvecilik tekniği açısından iyice incelenmelidir. Fidan siparişleri de bahçe tesisinden en az bir yıl önce yapılmalıdır;.böylece istenilen çeşitlerden birinci kalite fidanlar temin edilebilir. Fidan dikilecek arazide dikim mevsiminden önceki yaz sonuna kadar gerekli ön uygulamalar, drenaj ve toprak hazırlığı gibi işlemler tamamlanmalıdır. Sonbaharda havalar henüz iyi iken, yağışlar başlamadan önce mevcut dikim planına göre fidan çukurları açılmalı ve daha sonra fidanlar getirildiği zaman hemen dikilmelidir.
Badem fidanı saçak kökü çok az olan kaba bir kök sistemine sahiptir. Bu nedenle, özellikle fidanlıktaki yerinden söküldükten sonra satılıncaya kadar uzun süre beklemiş olan fidanların ve/veya ilkbaharda geç dikilen fidanların arazideki tutma başarısı son derece düşük olabilir. Bu yüzden fidanlar mümkünse söküldükten sonra fazla bekletilmeden, hava ve toprak koşulları uygun olduğunda hemen dikilmelidir. Badem fidanları geç sonbahar-erken kış döneminde dikilirse, ilkbaharda yapılan dikimlere göre hem arazide tutuma başarısı hem de ilk yıllardaki büyümesi açısından daha iyi sonuç verir.
Dikimden önce fidanların kök kanserine (Agrobacterium tumefaciens) karşı koruyucu bir önlem olarak ülkemizde de piyasaya sürülen Nogall gibi bazı biyolojik bakterisitlerle muamele edilmesi yararlı olacaktır. Dikilen fidanlara mutlaka can suyu verilmeli ve ilkbaharda uyanmadan önce ilk şekil terbiyesi yapılmalıdır.
Tekniğine uygun olarak kurulmuş olan bu genç badem bahçesi, yer altına döşenmiş olan özel borularla sulanmaktadır. Böylece, sulama suyundan büyük ölçüde tasarruf edilmekte ve toprak işleme daha kolay bir şekilde yapılmaktadır. Böyle modern badem bahçelerinin sayısının artmasıyla ülkemiz badem dış satımı yapabilir duruma gelecektir.
Ülkemizde üretilen iç bademlerin kalitesi düşük olduğundan yılda 2000 ton kadar iç badem ithal edilir duruma gelinmiştir. İç pazarın iri ve tatlı bademe olan sürekli talebi nedeniyle kaliteli iç bademlerin satış fiyatı çok yüksektir. Türkiye'nin uygun ekolojilerinde kurulacak olan modern bahçelerde pazarın talep ettiği nitelikte badem üretilebilir. Ülkemizde sevilerek tüketilen bir meyve olan bademin beslenme ve sağlık yönünden önemi de dünyada giderek daha iyi anlaşılmaktadır. Dünyanın iç bademe olan talebinin, uzakdoğu pazarının da devreye girmesiyle, her yıl yaklaşık % 15 oranında artış gösterdiği tahmin edilmektedir. Bu yüzden iç ve dış pazarın isteklerine ve dünyada geçerli rekabet koşullarına uygun iç badem üretimi iyi bir yatırım gibi gözükmektedir. Ülkemizdeki meyve yetiştiricilerinin modern badem yetiştiriciliğine ilişkin bilgi ve deneyimi yeterli değildir. Bu nedenle, ticari olarak badem üretmek isteyenlerin uyanık ve araştırıcı özellikte olması gerekir.
Ağaç yapısı çeşide göre değişmekle birlikte orta ve uzun boyludur. Ağaç gelişimi kuvvetlidir. Meyve en fazla spur dallar üzerinde oluşur. Çiçeklenmesi hemen hemen şeftaliye benzemekle birlikte çiçek rengi açık pembeden beyaza kadar uzanmaktadır. Kök yapısı kazık kökdür. Dolayısıyle çıplak köklü fidanlarla kurulan bahçelerde fidan firesi çok, bitki adaptasyonu güç olmaktadır. Dolayısıyle fidan kurumalarına neden olmaktadır.
Altını çizmek gerekirse;
· bahçe tesis edilirken standart üretim için ismine doğru fidanlar,
· fidan firesini ortadan kaldırmak için tüplü fidanların kullanılması gerekmektedir.
Taze meyve ve kuruyemiş olarak tüketimi mevcuttur. İlkbaharda henüz bahar meyveleri (erik,yeni dünya ..vb) pazara çıkmadığı, kış meyvelerinin tükendiği dönemde çağla badem olarak ekonomik değeri oldukça yüksektir. 3-4 yaşlarında verime yatar. 6-7 yaşlarında ekonomik anlamda maksimum verime ulaşır. Ekonomik verimi yıldan yıla artmakla birlikte ekonomik ömrü 50 yıldan uzundur.
Pomolojik olarak el, diş, sert, taş badem olarak 4 grupda sınıflandırılır.
Altını çizmek gerekirse;
· bahçe tesis edilirken standart üretim için ismine doğru fidanlar,
· fidan firesini ortadan kaldırmak için tüplü fidanların kullanılması gerekmektedir.
Taze meyve ve kuruyemiş olarak tüketimi mevcuttur. İlkbaharda henüz bahar meyveleri (erik,yeni dünya ..vb) pazara çıkmadığı, kış meyvelerinin tükendiği dönemde çağla badem olarak ekonomik değeri oldukça yüksektir. 3-4 yaşlarında verime yatar. 6-7 yaşlarında ekonomik anlamda maksimum verime ulaşır. Ekonomik verimi yıldan yıla artmakla birlikte ekonomik ömrü 50 yıldan uzundur.
Pomolojik olarak el, diş, sert, taş badem olarak 4 grupda sınıflandırılır.
BADEM TÜRÜ ve ÇEŞİT SEÇİMİ
Ülkemizdeki mevcut badem ağaçlarının hemen hemen tamamını tohumdan yetişmiş ağaçlar oluşturmaktadır. Tohumdan yetişen ağaçlar genellikle erken çiçek açmakta ve bunların meyve özellikleri de birbirinden farklı olduğundan standart bir üretim söz konusu olmamaktadır . Ticari badem yetiştiriciliğinde özellikleri bilinen ve tercihan geç çiçeklenen standart çeşitler kullanılmaktadır.
KSÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Sert Kabuklu Meyveler Araştırma Merkezinde (SEKAMER) 1996 yılından itibaren yerli yabancı 34 çeşitle başlayan badem çeşit adaptasyonu çalışmaları sürmektedir. Bu çalışmalar sırasında Fransa kökenli Ferragnes badem çeşidinin geç çiçeklendiği, çok verimli olduğu, ikiz meyve yapmadığı, her yıl kararlı bir şekilde ürün verdiği belirlenmiştir. Bu bakımdan ana çeşit olarak Ferragnes çeşidi kullanılabilir (iç randımanı % 40). Ferragnes çeşidi meyve tutumu için karşılıklı olarak tozlanmalıdır. Ferragnes çeşidi, Ferraduel ya da Cristomorto çeşitleri ile karşılıklı tozlanmaktadır. Bademde tozlanmayı arılar sağladığından çiçeklenme döneminde bahçede mutlaka kuvvetli arı kolonileri bulundurulmalıdır.
Son yıllarda hem geç çiçeklenen hem de kendine verimli, yani tozlayıcı çeşit gerektirmeyen yeni badem çeşitleri de geliştirilmiştir. Bu yeni çeşitler SEKAMER'deki bahçede denenmektedir. Önümüzdeki yıllarda bu çeşitler de üreticilere tanıtılacaktır.
KSÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Sert Kabuklu Meyveler Araştırma Merkezinde (SEKAMER) 1996 yılından itibaren yerli yabancı 34 çeşitle başlayan badem çeşit adaptasyonu çalışmaları sürmektedir. Bu çalışmalar sırasında Fransa kökenli Ferragnes badem çeşidinin geç çiçeklendiği, çok verimli olduğu, ikiz meyve yapmadığı, her yıl kararlı bir şekilde ürün verdiği belirlenmiştir. Bu bakımdan ana çeşit olarak Ferragnes çeşidi kullanılabilir (iç randımanı % 40). Ferragnes çeşidi meyve tutumu için karşılıklı olarak tozlanmalıdır. Ferragnes çeşidi, Ferraduel ya da Cristomorto çeşitleri ile karşılıklı tozlanmaktadır. Bademde tozlanmayı arılar sağladığından çiçeklenme döneminde bahçede mutlaka kuvvetli arı kolonileri bulundurulmalıdır.
Son yıllarda hem geç çiçeklenen hem de kendine verimli, yani tozlayıcı çeşit gerektirmeyen yeni badem çeşitleri de geliştirilmiştir. Bu yeni çeşitler SEKAMER'deki bahçede denenmektedir. Önümüzdeki yıllarda bu çeşitler de üreticilere tanıtılacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder